Zgodnie z Ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. z dnia 23 lutego 2021 r., Dz. U. z 2021 r. poz. 573), osoba niepełnosprawna to osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem:
- o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności,
- o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów,
- o niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia.
Ustawa określa trzy stopnie niepełnosprawności, które stosuje się do realizacji celów w niej określonych:
1. znaczny: do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji;
2. umiarkowany: do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych;
3. lekki: do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Pomoc usługowa
Zgodnie z Ustawą o pomocy społecznej usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Zapewniane są osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione. Mogą być przyznane również osobom, która wymagają pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
Od 1 lutego 2018 r. organizatorem i koordynatorem świadczenia usług opiekuńczych jest Centrum Usług Społecznych "Społeczna Warszawa". Przyznawaniem usług zajmuje się Ośrodek Pomocy Społecznej.
Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Osobie, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy osób drugich w codziennej egzystencji, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych.
Usługi świadczone są przez firmy z którymi Ośrodek zawarł stosowne umowy.
W zależności od sytuacji dochodowej osoby pomoc usługowa jest bezpłatna, odpłatna częściowo lub w całości. Szczegółowych informacji dot. odpłatności udzieli pracownik socjalny z Filii I (dolny Mokotów) lub Filii II (górny Mokotów).
Skierowanie do domu pomocy społecznej
Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w całodobowym domu pomocy społecznej.
Osobę wymagającą tej formy wsparcia kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej.
W przypadku gdy przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej danego typu zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej wynosi ponad 3 miesiące, osobę kieruje się na jej wniosek do domu pomocy społecznej tego samego typu zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, w którym przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie jest krótszy niż 3 miesiące.
Odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej
Zgodnie z art. 60 ust. 1 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca.
Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej:
- o zasięgu gminnym ustala wójt (burmistrz, prezydent miasta) i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku;
- w domu pomocy społecznej o zasięgu powiatowym – ustala starosta i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku;
- w regionalnym domu pomocy społecznej – ustala marszałek województwa i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku (art. 60 ust. 2 powołanej wyżej ustawy).
Ogłoszenie stanowi podstawę do ustalenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej od następnego miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zostało opublikowane. Do tego czasu odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej ustala się na podstawie ogłoszenia z roku poprzedniego.
Na podstawie art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
- mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
- małżonek, zstępni przed wstępnymi (nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność),
- gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej (nie ma obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność)
Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:
- mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu,
- małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2 ustawy.
W przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium, a w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
Zgodnie z art. 61 ust. 2e ustawy o pomocy społecznej w przypadku odmowy przez osoby, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 2, zawarcia umowy, o której mowa w art. 103 ust. 2, oraz niewyrażenia zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, wysokość ich opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej ustala, w drodze decyzji, organ gminy właściwej zgodnie z art. 59 ust. 1 u.p.s., w wysokości różnicy między średnim miesięcznym kosztem utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej a opłatą wnoszoną przez mieszkańca domu i opłatami wnoszonymi przez inne osoby obowiązane, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 2. u.p.s. Wysokość opłaty za pobyt mieszkańca domu pomocy społecznej, o której mowa w art. 61 ust. 2e ustala się proporcjonalnie do liczby osób obowiązanych do jej wnoszenia.
Instytucjonalna pomoc osobom niepełnosprawnym
Osoby niepełnosprawne mogą korzystać z oferty Ośrodka Pomocy Społecznej: ze świadczeń finansowych i niefinansowych, pracy socjalnej, pomocy usługowej, wsparcia specjalistycznego. Poza Ośrodkiem, do osób niepełnosprawnych swoją ofertę kierują również inne instytucje.
- Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, http://niepelnosprawni.gov.pl
- Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, https://www.pfron.org.pl
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych, http://www.zus.pl
- Stołeczne Centrum Osób Niepełnosprawnych, https://warszawa19115.pl/-/stoleczne-centrum-osob-niepelnosprawnych
- Biuro Pomocy i Projektów Społecznych Urzędu m.st. Warszawy, https://bip.warszawa.pl/Menu_podmiotowe/biura_urzedu/PS/default.htm
- Centrum Usług Społecznych „Rodzinna Warszawa”, https://wsparcie.um.warszawa.pl/-/centrum-uslug-spolecznych-o-nas
- Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie (WCPR), http://www.wcpr.pl
- Dział Wspierania Osób Niepełnosprawnych Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie (mieści się w Stołecznym Centrum Osób Niepełnosprawnych): https://wcpr.pl/nasze-uslugi/osoby-niepelnosprawne
- Urząd Pracy m.st. Warszawy, Dział Obsługi Osób Niepełnosprawnych, https://warszawa.praca.gov.pl/dzial-obslugi-osob-niepelnosprawnych
- Ulgi komunikacyjne dla osób niepełnosprawnych, https://warszawa19115.pl/-/ulgi-dla-osob-z-orzeczona-niepelnosprawnoscia
- Pomoc prawna w Dzielnicy Mokotów, https://mokotow.um.warszawa.pl/-/nieodplatna-pomoc-prawna